Nếu Kiev gia nhập NATO, Ukraine sẽ trở thành 'Gruzia thứ 2'?

Hiệp định hợp tác quân sự với Abkhazia (nguyên thuộc Gruzia) chính là lời cảnh báo đanh thép của Nga khi Gruzia và Ukraine đang nhăm nhe gia nhập NATO.

Nga: Kiev đã loại Donbass khỏi Ukraine

Tuyên bố bác bỏ ý tưởng liên bang hóa đất nước của Tổng thống Ukraine được ông Poroshenko đưa ra hôm 27-11, tại buổi họp đầu tiên của Verkhovna Rada. Ông Poroshenko đã tuyên bố toàn thể người dân Ukraine - không trừ một ai –đều mong muốn Ukraine là nhà nước thống nhất.

Các chuyên gia phân tích Nga cho rằng, Tổng thống Ukraine đã công khai từ chối Donbass. Tại phiên họp toàn thể các tân nghị sĩ, trước hàng chục ống kính của phương tiện truyền thông trong và ngoài nước, ông tuyên bố 100 % người Ukraine ủng hộ cấu trúc đơn nhất của nhà nước.

Như vậy, gần 7 triệu người dân sống ở các tỉnh Donetsk và Lugansk mới đây vừa bỏ phiếu ủng hộ các nước cộng hòa đã bị ông Poroshenko loại khỏi Ukraine. Đó là còn chưa kể, chắc chắn là còn hàng triệu người dân miền đông Ukraine, ở các tỉnh như Khackov, và tây nam như Odessa…cũng ủng hộ con đường Liên bang hóa.

Giám đốc Trung tâm Phân tích Chính trị Nga Pavel Danilin đưa ra nhận định là, với việc từ chối con đường liên bang hóa Ukraine và song song áp dụng các biện pháp kinh tế và quân sự đối với Donbass của ông Poroshenko cho thấy, giới chức cầm quyền ở Kiev đang thực sự không coi Donbass là một phần của đất nước Ukraine.

Ông Danilin nhấn mạnh: “Hành động của Kiev đã cho thấy một thực tế là từ trước đến nay, chính quyền Kiev hiện tại làm tất cả để phá hủy cơ chế quốc gia, để hình thành ở phía tây của Nga một ‘hố đen’ có nhiệm vụ kìm hãm Nga cũng như Liên minh châu Âu. Tổng thống Ukraine đang tự tay phá hủy một nhà nước thống nhất”.

Hiện trên thế giới có không ít các quốc gia theo hệ thống liên bang như Nga, Mỹ, Đức, Ấn Độ, Brazil, Mexico, Thụy Sĩ, Áo. Trong các liên bang này, những chủ thể khác nhau cùng hòa hợp tồn tại trên cơ sở được chính quyền trung ương công nhận và tôn trọng quyền lợi.

Nếu Ukraine gia nhập NATO, Donetsk và Lugansk sẽ biến thành “Abkhazia thứ 2”
Nếu Ukraine gia nhập NATO, Donetsk và Lugansk sẽ biến thành “Abkhazia thứ 2”
Ở Ukraine, trong tình trạng có những đòi hỏi nhất định về quyền tự trị, Kiev nên thực sự nghiêm túc xem xét đến vấn đề này. Đó cũng là biện pháp bảo đảm độc lập dân tộc trên cơ sở dân chủ cho các vùng miền trên cả nước. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo của Madan đã không muốn chấp nhận kịch bản như vậy

Ông Sergey Markov, Giám đốc Viện Nghiên cứu Chính trị, một thành viên Viện Cộng đồng Nga bình luận: “Nắm quyền ở Ukraine hiện nay là ‘chính phủ khủng bố’, không chấp nhận quyền bình đẳng của người dân với các chính kiến khác nhau. Đây không phải là sự thống nhất đất nước mà chính là sự độc tài, cưỡng ép người dân đi theo con đường họ không lựa chọn”.

Chính quyền Ukraine định xây dựng một kịch bản dân tộc quá khích, giới chức lãnh đạo Kiev không cho phép Donbass là một phần của Ukraine với tiếng Nga và mối quan hệ kinh tế, văn hóa tốt đẹp với Nga. Người dân đông nam Ukraine mong muốn đạt được các quyền lợi bằng giải pháp hòa bình, nhưng Kiev lại định bắt họ phải qui hàng.

Sau khi thất bại trong giải quyết vấn đề bằng biện pháp quân sự, Kiev quyết định giáng đòn kinh tế. Hiện nay, các cơ cấu chính quyền đã rút khỏi Donetsk và Lugansk, tài khoản ngân hàng các pháp nhân và cá nhân bị đóng băng, các doanh nghiệp năng lượng ngừng hoạt động. Không tổ chức cung cấp thực phẩm và dược phẩm.

Tổng thống Ukraine còn đánh vào vấn đề chính sách xã hội khi ra sắc lệnh ngừng trả lương hưu, trợ cấp xã hội cho người cao tuổi và người tàn tật ở Donbass. Những cống hiến của người dân nơi đây trong vài chục năm trời đã bị chính quyền phủ nhận sạch trơn như vậy. Nguy cơ thảm họa nhân đạo đã hiện hữu do chính quyền Kiev thắt chặt thêm sự phong tỏa.

Nhà phân tích chính trị Nga Mikhail Remizov nói: “Thái đội của Kiev về Donbass rất nước đôi. Một mặt, họ vui sướng vì Donbass không còn cơ hội bỏ phiếu trong cuộc bầu cử chung của cả nước. Nhờ đó mà Verkhovna Rada mới hiện hữu những thành phần như hiện nay”.

Ông Poroshenko liệu có hiểu điều ông Putin muốn nói?
Ông Poroshenko liệu có hiểu điều ông Putin muốn nói?
Thế nhưng mặt khác, chủ đề “tiễu phạt Donbass” là bất biến trong chính sách của Ukraine. Ngoài lựa chọn giải pháp quân sự cho vấn đề miền Đông, Kiev còn đưa ra các biện pháp phong tỏa kinh tế. Giới chính trị Maidan hi vọng Novorrosyi không thể trụ vững về kinh tế, hành chính cũng như tổ chức.

Những phương pháp mà Kiev lựa chọn chỉ có lợi cho hai nước cộng hòa nhân dân tự xưng Lugansk và Donetsk. Chính quyền Ukraine đang tự tay cắt đứt Donbass khỏi Ukraine. Người dân Donbass với quan điểm chính trị đối lập với Kiev sẽ chẳng bao giờ tha thứ và tin tưởng những kẻ đang cố tình đẩy họ vào sự đau khổ.

Thời gian qua đi, khó khăn sẽ được khắc phục, nhưng giải quyết những vấn đề khúc mắc với chính quyền Kiev là thách thức lớn nhất đối với Chính phủ non trẻ của Lugansk và Donetsk, ngược lại Kiev cũng khó có thể thuyết phục được 2 nước cộng hòa thuộc Liên bang Novorossiya trở lại với quỹ đạo của Ukraine.

Sau cuộc bầu cử của cả 2 bên, hy vọng giải quyết xung đột ở miền Đông Ukraine vẫn phải đối mặt với vô vàn khó khăn. Không khí rộn ràng của ngày bầu cử, tâm trạng vui vẻ của người dân miền Đông Ukraine đã cho thấy Ukraine không còn cơ hội lấy lại vùng Donbass.

Cuộc bầu cử mà người dân ở khu vực này đã háo hức tiến hành đã đẩy tình hình đất nước Ukraine lún sâu hơn vào khủng hoảng. Phản ứng của Kiev về cuộc bầu cử tại miền Đông Ukraine đã quá rõ ràng khi tuyên bố đó là một hành động phi pháp và không công nhận kết quả của cuộc bỏ phiếu này.

Hơn nữa, sự bất đồng về quan điểm trong cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng của các chính Đảng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Ukraine hôm 26/10 cũng là một rào cản lớn cho việc thiết lập một nền hòa bình cho miền Đông Ukraine.

Nam Ossetia và Abkhazia như 2 mũi dao thọc vào sườn Gruzia
Nam Ossetia và Abkhazia như 2 mũi dao thọc vào sườn Gruzia
Hiệp ước với Abkhazia là đòn 'dằn mặt' Tbilisi và Kiev

Trong khi Tổng thống Ukraine Poroshenko chú trọng các giải pháp ngoại giao với miền Đông, Thủ tướng Yatsenyuk lại muốn sử dụng các giải pháp quân sự và coi việc khôi phục chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukrraine là ưu tiên trong nhiệm kỳ sắp tới.

Cuộc khủng hoảng tại miền Đông Ukraine đã dẫn tới một thách thức không kém phần nghiêm trọng khác đó là nền kinh tế Ukraine đang đứng bên bờ vực sụp đổ khiến nước này phải dựa vào nhiều nguồn trợ cấp của nước ngoài. Người dân miền Đông cũng lâm vào cảnh khốn cùng do không có việc làm, lương hưu hay những nhu yếu phẩm khác.

Trước tình hình đó, đại diện thường trực của Nga tại OSCE - ông Andrey Kelin đã thẳng thừng tuyên bố trong cuộc họp của Hội đồng Thường trực OSCE hôm 28-11 rằng, Nga sẽ không cho phép Ukraine phong tỏa quân sự Donbass, cần phải can thiệp nhân đạo khẩn cấp vào tình hình khu vực.

Nhà ngoại giao nhắc nhở rằng Kiev trên thực tế đã tuyên bố phong tỏa kinh tế Donbass “ngừng tất cả các khoản thanh toán cho nhân viên nhà nước, tịch thu lương hưu và trợ cấp xã hội cho các cựu chiến binh, người về hưu, người tàn tật, trợ cấp trẻ em”, gây ra tình trạng khủng hoảng về vấn đề xã hội ở đông nam Ukraine.

Theo ông Kelin, Kiev đã áp đặt lệnh cấm cung cấp thuốc men tới Donbass, không cho các xe tải chở thực phẩm đi qua. Các cơ quan nhà nước đóng cửa, ngân hàng không làm việc. Nhà ngoại giao của Nga cho rằng, Ukraine đang đứng trước một thảm họa nhân đạo, và Nga đòi hỏi phải có sự can thiệp nhân đạo khẩn cấp.

Tuy nhiên, 2 nước cộng hòa đông nam Ukraine không cần phải lo lắng. Động thái gần đây nhất của Moscow đã cho thấy rằng, Nga sẽ không bỏ rơi Donbass, cũng giống như Nga đã cưu mang Nam Ossetia và Abkhazia. Đơn giản bởi Nga cần họ để không chế đại cục ở Ukraine, trong tình huống xấu nhất là Kiev theo về với EU và NATO.

Ukraine và NATO sẽ làm gì được Nga khi Crimea và Donbass như 2 gọng kìm siết chặt Ukraine?
Ukraine và NATO sẽ làm gì được Nga khi Crimea và Donbass như 2 gọng kìm siết chặt Ukraine?
Ngày 25-11 vừa qua, Nga đã ký kết Hiệp định hợp tác quân sự và kinh tế với khu vực ly khai Abkhazia thuộc Cộng hòa Georgia (Gruzia), tiếp tục củng cố vị thế khống chế toàn bộ biển Đen, sau khi sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine - nơi có trụ sở Bộ tư lệnh Hạm đội Biển Đen của Nga.

Theo hiệp ước được ký kết giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và lãnh đạo Abkhazia Raul Khadzhimba tại khu nghỉ mát Sochi gần biển Đen, lực lượng quân đội của Nga và Abkhazia sẽ kết hợp thành một lực lượng thống nhất do một Tư lệnh người Nga dẫn dắt.

Điều đó đồng nghĩa với việc tuy không sáp nhập Abkhazia vào Liên bang Nga nhưng trên thực tế, nước cộng hòa này cũng đã trở thành một thực thể của Nga, mọi hoạt động quân sự của họ sẽ là hoạt động của Nga và kẻ thù của quốc gia này cũng là đối tượng mà quân đội Nga phải tấn công.

Tổng thống Putin cũng cho biết, Moscow sẽ tăng gấp đôi trợ cấp cho Abkhazia, lên 9,3 tỉ rúp (hơn 200 triệu USD) vào năm 2015. Trong khi đó, lãnh đạo Abkhazia Khadzhimba đã bày tỏ lòng cảm kích khi được Nga “dành cho sự quan tâm đặc biệt và đảm bảo an ninh, giúp đỡ phát triển kinh tế - xã hội”.

Ký kết hiệp định này với Abkhazia đã khiến Moscow “thọc một mũi dao” vào trái tim Tbilisi. Sau cuộc chiến năm 2008, Nga cũng không thể ngăn Gruzia gia nhập NATO nhưng Tbilisi cũng đừng hòng yên ổn “cõng” NATO đến sát nước Nga khi Nam Ossetia và Abkhazia như hai mũi dao thọc vào trái tim của họ.

Đây có thể coi là “đòn thù” của Nga với Gruzia nhưng cũng là lời cảnh báo đanh thép đối với Ukraine khi cả 2 đang nhăm nhe gia nhập NATO. Gruzia tuy kịch liệt phản đối nhưng cũng chẳng làm được gì, còn Ukraine có rút được kinh nghiệm gì qua sự kiện này?

Donetsk và Lugansk có thể “kê cao ghế mà ngủ” khi Moscow đã tính toán trước những phương án tốt nhất. Vũ khí và huấn luyện quân sự của Nga sẽ Donbass có thể đàng hoàng trụ vững trước sức tấn công của Kiev, trường hợp xấu nhất là họ thất bại trước Ukraine, một Hiệp định tương tự như của Abkhazia sẽ được ký kết.

Không thể trách ông Putin khi việc ông đã làm là quá tốt cho Nga
Không thể trách ông Putin khi việc ông đã làm là quá tốt cho Nga
Việc Nga công nhận cuộc bầu cử của các lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine đã cho thấy Moscow đã lên kế hoạch và dọn đường cho tương lai của Donbass giống như Abkhazia và Nam Ossetia. Crimea và Donbass sẽ giống hệt như 2 mũi giáo thọc vào sườn Ukraine một khi Kiev “mang NATO đến sát nước Nga”.

Liệu khi Nga đã ký Hiệp định thống nhất quân sự với 2 nước cộng hòa thuộc Novorossiya, Kiev có đủ bản lĩnh tấn công một lực lượng quân sự Nga-Donbass thống nhất, do đích thân một Tư lệnh Nga dẫn dắt hay không? Chắc chắn là không, bởi ngay cả Mỹ và NATO cũng chẳng dám làm điều đó.

Trong tình huống này, Moscow đã trù tính kỹ càng, không tạo cớ để Mỹ và EU có thể tố cáo là “Nga xâm lược” bởi Moscow sẽ không sáp nhập 2 nước cộng hòa này vào Liên bang Nga. Ông Putin sẽ đàng hoàng “hợp pháp hóa” sự hiện diện ở đông nam Ukraine bởi chính người dân nơi đây cần Nga, đề nghị Nga bảo vệ chứ Nga không xâm lược ai cả.

Hiệp định hợp tác quân sự và kinh tế với khu vực ly khai Abkhazia chính là cú đòn cảnh cáo Kiev không được gia nhập NATO, nếu không hậu quả sẽ tương tự như Gruzia. Điều này cũng cho thấy, Moscow sẵn sàng làm tất cả để ngăn chặn NATO áp sát biên giới, đe dọa đến an ninh và lợi ích chiến lược của Nga.

Nếu NATO không nhăm nhe xiết chặt vòng vây đối với Moscow, nếu Kiev không ngả theo EU và đòi gia nhập NATO, điều này sẽ không xảy ra. Nhưng rất tiếc, với những vị lãnh đạo hiện nay, việc Kiev đi theo sự vẫy gọi của phương Tây là điều không thể tránh khỏi và tương lai Ukraine bị chia cắt là điều tất yếu sẽ xảy ra.

Không thể trách Tổng thống Putin về điều này, ông đã làm quá tốt những điều cần thiết cho nước Nga. Không ai muốn kẻ thù trở thành hàng xóm, đương nhiên Moscow cũng không muốn vòng vây của NATO siết chặt quanh Nga bằng những nước thuộc Liên Xô cũ như Gruzia, Ukraine, Lavia, Estonia và Litva (Lithunia).

Và Nga phải hành động!